روشهای مطالعه و برنامه ریزی
یادگیری فیزیک کنکور و اصول حیاتی آن
آیا می‌شود بدون هزینه‌های سرسام‌آور کلاس‌های خصوصی فیزیک خواند و یاد گرفت؟
پاسخ بدون شک بله است. اگر شما دانش‌آموزی هستید که دوست دارید فیزیک را به خوبی یاد بگیرید و بدون نیاز به کلاس‌های فیزیک با هزینه‌های سرسام‌آور یا تهیه‌ی پکیج‌های کنکوری به یک متخصص در زمینه ی یادگیری فیزیک کنکور تبدیل شوید حتماً این مقاله را با دقت بخوانید
شما با خواندن این مقاله با روشهای مطالعه و یادگیری فیزیک که موردقبول متخصصین امر آموزش میباشد آشنا خواهید شد و اگر دستورالعمل‌های آن را دقیق و موبه‌مو اجرا کنید بی‌شک تأثیر مثبت آن را در یادگیری فیزیک خود خواهید دید.
فیزیک درسی هست که باعث می‌شود ذهن شما به چالش کشیده شود و ازآنجاکه مغز دوست ندارد به‌طور طبیعی انرژی زیادی برای کارهای روزمره‌ی خود صرف کند در شروع مطالعه‌ی جدی فیزیک شما دچار مشکلاتی می‌شوید که البته با آگاهی از عملکرد مغز خود می‌توانید بر این مشکلات غلبه کنید و در مسیر مطالعه‌ی خود موفق شوید. ابتدا شما را با پنج مهارت مهم که تاثیر بسیار زیادی در یادگیری بهتر فیزیک دارد آشنا میکنم.
پنج مهارت مهم در یادگیری فیزیک
مهارت ترسیم نقشه‌ی راه را تمرین کنید و به‌کار بگیرید.
شما در هر مقطعی از یادگیری فیزیک کنکور باشید لازم هست که عناوین و موضوعات خاصی را مطالعه کنید که خود شامل بخش‌های متنوع دیگر هستند. ابتدا بهتر هست از عناوین اصلی کتابی که قرار هست با آن شروع کنید یک نقشه‌ی ذهنی رسم کنید. مثلاً برای فیزیک یازدهم ساده‌ترین چیزی که می‌توانید رسم کنید یک نقشه‌ی ذهنی به‌صورت زیر است. رسم این نقشه باعث می‌شود مسیر خود را بهتر و راحت‌تر بشناسید و آگاهی کامل از مطالبی که قرار هست بخوانید کسب کنید.
نقشه ی ذهنی
مهارت‌های ریاضی خود را تقویت کنید.
حتماً می دانید که حل و بررسی مطالب فیزیک وابستگی شدیدی به ریاضی دارد یعنی هرچقدر توانایی شما برای برخورد با مفاهیم ریاضی بیشتر باشد به‌سادگی می‌توانید از پس یادگیری مفاهیم فیزیک هم بربیایید.
پس بهتر هست در کنار مطالعه‌ی فیزیک گوشه‌ی چشمی هم به یادگیری ریاضی داشته باشید.
کمترین کاری که در این زمینه می‌توانید انجام دهید تمرین روشهای سریع محاسبات (محاسبات سریع) میباشد.
اصلاً لازم نیست در این زمینه به یک استاد محاسبات سریع تبدیل شوید. همین‌که با اعداد و کسرهای مهم آشنا باشید و آنها را به‌تدریج در محاسبات سوالهای فیزیک به‌کار بگیرید شاهد معجزه‌ی آنها خواهید بود.
یادگیری روشهای تقریب زدن و محاسبات تخمینی نیز برای یادگیری هرچه بهتر فیزیک بسیار مؤثر می‌باشند. پس کوتاهی نکنید و هرچه سریع‌تر به سراغ یادگیری این مطالب بروید. در مقاله‌ای دیگر به‌طور کامل منابع و روشهای محاسبات سریع را به شما معرفی خواهم کرد.
مهارت ساده‌سازی را در خود تقویت کنید.
روبرو شدن با مسائل فیزیک در ابتدا شاید دشوار به نظر برسد اما درست در همین لحظه که برای حل سؤال فیزیکی احساس ناتوانی میکنید، چشم‌های خود را ببندید و طور دیگری به مسئله فکر کنید!
آن را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید و سعی کنید هر بخش را آن‌قدر برای ذهن خود ساده‌تر کنید که موضوع کاملاً برای شما آشنا باشد. البته خود این مهارت نیاز به تمرین و تکرار دارد. اصلاً فکر نکنید که در همان روز اول قادر خواهید بود مطالب را برای خود ساده‌سازی کنید. برای کسب این مهارت صبور باشید و هرروز تمرین کنید. می‌توانید در حین حل سؤالات با دیدن روشهای حل آنها در کتاب‌های کمک‌آموزشی از خود سوالاتی در مورد مراحل حل سؤال بپرسید و در مورد این مسیرها به خوبی فکر کنید و نتایج را برای خود یادداشت کنید. به شما قول می‌دهم صبوری و استمرار در تمرین این روش بعد از مدتی معجزه‌ی خود را به شما نشان خواهد داد.
مهارت نقاشی کشیدن را یاد بگیرید.
در مورد این مهارت باید بگویم که قرار نیست شما به یک نقاش حرفه‌ای تبدیل شوید. همین‌که بتوانید با رسم چند خط ساده تصویری از شرایط مفهومی که در حال یادگیری آن هستید و یا مسئله ای که با آن روبرو شدید را برای خود ایجاد کنید کافی هست.به این تصاویر نگاه کنید شاید از آنها ایده ای برای خلق نقاشی های مخصوص خود بگیرید.
مهارت فلش کارت نوشتن را تمرین کنید.
کلمات جدید، واحدهای اندازه‌گیری ، اصول کلی و مفاهیم دیگری که در حین مطالعه به نظر شما مهم می‌آیند را یادداشت کنید.این به شما کمک می‌کند تا موضوع را دنبال کنید و اطلاعات جدیدی دریافتی خود را تقویت کنید که هنگام مواجهه با حل مسئله پیامدهای مثبتی داشته باشد.برای این کار می‌توانید به‌سادگی فلش کارت‌های خود را طراحی کنید و هر جا که می‌روید فلش کارت‌ها را با خود همراه داشته باشید.حتی اگر با روشهای سنتی ساخت فلش کارت روی کاغذهای کوچک میانه‌ی خوبی ندارید می‌توانید از اپلیکیشن های ساخت فلش کارت مثل Anki استفاده کنید. با نصب این برنامه درگوشی خود به‌سادگی می‌توانید فلش کارت‌های دیجیتال دو رویه بسازید.
حالا که متوجه شدید برای موفقیت در مطالعه‌ی فیزیک به چه مهارت‌هایی نیاز دارید در کنار تقویت این مهارت‌ها باید هرچه زودتر مطالعه را آغاز نمایید.
گام اول شروع مطالعه انتخاب منبع مناسب یادگیری است. به‌عنوان یک دانش‌آموز دوره‌ی متوسطه اولین منبع شما کتاب درسی میباشد که حتماً باید با آن آغاز به کارکنید. البته در مقاله‌ای دیگر به‌طور مفصل راجع به منابع موجود بیشتر صحبت خواهم کرد که به‌راحتی منبع مناسب خود را انتخاب کنید.
بعد از انتخاب منبع مناسب مراحل زیر را حتماً باید به ترتیب طی کنید:
پیش‌خوانی
در این مرحله شروع به مطالعه‌ی سریع از متن کتاب کنید. به موضوع اصلی و تیترها و تصاویر توجه کنید و فقط بدانید موضوع چیست و در مورد ارتباط این موضوع با دانسته‌های قبلی خود بیندیشید. رسم نقشه‌ی مفهومی اولیه در این مرحله می‌تواند آگاهی شمارا افزایش دهد. برای آگاهی از اینکه نقشه‌ی مفهومی چیست به مقاله‌ای که دراین‌باره منتشر کرده‌ام (نقشه ای برای یادگیری بهتر فیزیک) مراجعه کنید. در این مرحله قرار نیست چیزی یاد بگیرید پس به هیچ وجه نگران این نباشید که چرا با خواندن متن کتاب هنوز چیزی عاید شما نشده است.
کلاس درس
حتماً قبل از اینکه وارد هر کلاس درس یا سخنرانی می‌شوید از موضوع آن اطلاع داشته باشید و مرحله‌ی پیش‌خوانی را انجام دهید.
اما برای اینکه کلاس درس بهترین بازدهی را برای شما داشته باشد باید به نکات زیر در حین استفاده از کلاس توجه کنید:
- هیچ‌وقت با دست‌خالی سر هیچ کلاس یا سخنرانی حاضر نشوید. تولید یک محصول در حین آموزش دیدن حداقل کاری هست که برای یادگیری خود انجام می‌دهید.کمترین ابزار شما برای تولید چنین محصولی یک خودکار و یک دفتر است. حتماً از نکاتی که مدرس می‌گوید نکته برداری کنید. البته توجه کنید که منظور من از کلاس درس لزوماً کلاس درس حضوری نیست! به‌عنوان‌مثال ؛ فیلم‌های آموزش فیزیک آلا یا کانون فرهنگی آموزش می‌توانند یک کلاس درس برای یادگیری فیزیک کنکور محسوب شوند و یا خواندن متن درس‌نامه‌ی یک کتاب کمک‌آموزشی مثل فیزیک خیلی سبز یا فیزیک گاج هم می‌تواند نقش یک کلاس درس را ایفا کنند. البته اگر از کتاب‌ها به‌طور خود خوان برای یادگیری استفاده میکنید؛ به‌جای نوشتن و نکته برداری می‌توانید با مداد بخش‌های مهم را علامت بزنید یا جملات مهم را به زبان خودتان در حاشیه‌ی کتاب بنویسید. این کار یک ویژگی مهم دارد و آن قابلیت تغییر نوشته‌هایتان در کتاب است. اگر در مراحل بعدی احساس کردید که هایلایت ها یا علامت‌گذاری شما نیاز به کم یا اضافه کردن چیزهایی دارند به راحتی می‌توانید این کار را انجام دهید.
- در کلاس درس انتظار نداشته باشید که بلافاصله مطلب را به‌طور کامل یاد بگیرید. تلاش کنید که یاد بگیرید اما انتظار بیش‌ازحد از خودتان و کلاس درس نداشته باشید.همین نکته برای ناامید نشدن شما از فرایند یادگیری کافی هست!
قرار نیست شما در مراحل اول یادگیری فیزیک کنکور بر مطلب تسلط پیدا کنید، پس با خیال راحت از این بابت که در آینده‌ای نه چندان دور به‌طور کامل مطلب موردنظر را فرا خواهید گرفت جلو روید و گام‌ها را طی کنید.
کلاس‌های حضوری بهترین موقعیت برای پاسخگویی به سؤالات شما می‌باشند پس‌ازاین فرصت استفاده کنید و ابهامات خود را با پرسیدن از مدرس برطرف نمایید. اما اگر از طریق ویدیوهای آموزش فیزیک و یا کتاب‌های کمک‌آموزشی فرایند یادگیری فیزیک کنکور را انجام می‌دهید کار اندکی مشکل‌تر می‌شود. در این صورت باید سؤال‌هایی از خودتان بپرسید و درصدد پاسخگویی به آنها بربیایید. وقتی در جستجوی چیزی هستید حتماً آن را خواهید یافت فقط شاید در ابتدا کمی دشوار به نظر برسد اما کتاب‌ها و پیج های آموزش فیزیک می‌توانند پاسخ گوی نیاز شما در این مرحله باشند.
حال که این مرحله را طی کردید به سراغ مرحله‌ی بعدی می‌رویم.
مرور و حل تمرین آموزشی
اگر فکر میکنید مرحله‌ی بعدی یک یا چند روز بعد از کلاس درس اجرا می‌شود سخت در اشتباه هستید! مرحله‌ی مرور اولیه و حل تمرین باید در همان روزی که شما از کلاس درس استفاده کرده‌اید اجرا شود.
طبق منحنی فراموشی ابینگهاوس پس از ۲۰ دقیقه از شروع یادگیری تنها ۶۰ درصد از مطالبی را که سر کلاس یادگرفته اید به خاطرخواهید داشت!
- پس از یک ساعت: حدود ۴۵ درصد مطلب را به یاد دارید
- پس از ۹ ساعت: حدود ۳۵ درصد آن را به یاد می‌آورید
- پس از یک روز: فقط ۳۳ درصد مطلب را در ذهن دارید
- پس از ۲ روز: فقط ۲۸ درصد مطلب در ذهن شما مانده است
- پس از ۶ روز: حدود ۷۵ درصد مطلب فراموش‌شده است
- پس از ۲۱ روز: شما فقط ۲۰ درصد مطلب را به خاطر می‌آورید.
اهمیت مرور ها در یادگیری فیزیک کنکور
با توجه به منحنی فراموشی ابینگهاوس بسیار ضروری هست که اولین مرور شما حدود نه ساعت پس از کلاس درس در همان روز انجام بگیرد. مرورهای دوم و سوم به ترتیب در روز بعد و روز بعدتر! در مرور چهارم و پنجم که به ترتیب یک هفته و یک ماه پس از کلاس درس انجام می‌دهید مطمئناً درصد بالایی از مطلب در ذهن شما ماندگار شده است! البته هرکدام از این مرورها شرایط خاصی دارند؛ مثلاً در مرور اول به‌طور سریع نکات مهمی که یادداشت کرده‌اید و یا زیر آنها در کتاب خط کشیده‌اید را می‌خوانید و بعد چند سؤال مربوط به همان مبحث را از کتاب درسی و کمک‌درسی موردبررسی قرار می‌دهید. قرار نیست در این مرحله سؤال ها را خودتان حل کنید بلکه روش حل آنها را به خوبی بررسی کنید و توجه کنید که از کدام بخش کتاب و موضوع طرح‌شده‌اند.
تقلید از روش‌هایی که دیگران استفاده کرده‌اند یکی از مراحل اولیه‌ی خلاقیت در حل مسئله هست. پس تا می‌توانید به‌طور موشکافانه پاسخ‌ها و روابطی که استفاده‌شده‌اند را بررسی کنید.
اما مهم‌ترین کاری که در مرور اول انجام می‌دهید در انتهای بازه‌ی زمانی است که کتاب و جزوه را کنار می‌گذارید و روی یک برگه‌ی سفید می‌نویسید که چه چیزی یاد گرفته‌اید؛ به زبان خودتان هر آنچه را که یاد گرفته‌اید و به یاد دارید را بنویسید.
در مرورهای بعدی نباید زیاد پایبند خواندن درس‌نامه باشید. در این مرورها حتماً سؤال های بیشتری حل کنید که البته اولویت با سؤال‌های کنکور چند سال اخیر است. رعایت این نکات برای موفقیت در امر یادگیری فیزیک کنکور و دیگر درسها بسیار ضروری و حیاتی است.
برای خرید و دانلود سوالات طبقه بندی شده ی کنکورهای دوسال اخیر به لینک زیر مراجعه کنید
این بار نیز سؤال ها را موشکافانه زیر ذره‌بین قرار دهید و موبه‌مو آنها را بررسی کنید.به اینکه از کدام مفاهیم طرح‌شده‌اند و با چه قالب و شکلی، به‌شدت توجه کنید. این باعث می‌شود کم‌کم شما نیز به یک طراح سؤال حرفه‌ای مبدل شوید و به مطالب از زاویه‌ی نگاه طراح کنکور بنگرید. و این شرط اساسی برای موفقیت در یادگیری فیزیک کنکور است.
سخن آخر
اگر تمام این مراحل را با صبوری طی کنید و به مغز خود فرصت دهید تا به این فرایند عادت کند و مرورهای مداوم و پی‌درپی را فراموش نکنید از مسیر خواندن و یادگیری فیزیک لذت خواهید برد، در این شکی ندارم.
ممنون از شما که بهترین راه ها رو برای ما معرفی میکنین و فیزیک رو آسون تر از اون غولی که ما تو ذهنمون ساختیم نشون میدین . و ممنون از مقاله کاملتون که بسیار زیاد کمکمون میکنه
ممنونم عزیزم
وقتی بدونیم باید چیکار کنیم،بخش بزرگی از راهو رفتیم 🙂 مرسی ازتون که از هیچ کمکی دریغ نمیکنین❤
دقیقا. آگاهی از مسیر کمک بزرگی به ما در یادگیری میکنه
عالی
خیلی ممنون بابت راهنمایی های کاربردیتون
خیلی ممنون بابت راهنمایی عالیتون واقعا خیلی مفید بود😍🙂👏🏻👏🏻
خیلی ممنون از مقاله خوبتون
واقعا مطالبش بسیار عالی و کار آمد هستند✨
خیلی ممنون که با توضیحات خوبتون بهمون کمک میکنین
خیلی ممنون خانم مقاله تون عالی بود وباعث شد علاقه مون به فیزیک بیشتر بشه وبرای یادگیریش تلاش بیشتری کنیم وناامید نشیم
بنظرم روشی که برای خوندن فیزیک ارائه کردین میتونه بهترین روش باشه حتی برای درس هایی غیر از فیزیک و بسیار از نظر من تاثیر گذاره چون راه رو نشون دادین و بزرگترین مرحله در رسیدن به هدف فهمیدن مسیر درسته
من واقا با این مقاله دید روشن تری به فیزیک پیدا کردم.خیلی ممنون استاد که اینقدر کمکمون میکنید.
ممنون بابت توضیحاتتون خیلی مفید بود ❤
ممنون از مطالب مفید و کاملتون . حتما ازشون استفاده میکنیم
مچکرم از اطلاعاتی که در اختیارمون قرار دادین، عالیه😍👏🏻موفق باشید
سلام خانم آقا محمدی از این مطالب بسیار زیبا و ارزشمند شما نهایت تشکر را دارم که ترس حل کردن مسائل فیزیک و یاد گرفتن درس فیزیک را ازما کاهش دادین و مثل یک مشاور عالی برای ما بودین.
خیلی ممنون واقعا مقاله خیلی خوبی بود تشکر از شما
واقعا مقاله مفیدی بود،خیلی ممنون ازتون که از هیچ کمکی دریغ نمی کنید 🙏
این مقاله باعث میشه به صورت آگاهانه به مسیرمون ادامه بدیم